STROOMOPWAARTS: bruggenbouwer Adrien Tirtiaux

Het zien van zijn werk creëert een moment van verwondering. Adrien Tirtiaux (°1980, Brussel) weet visuele eenvoud en schoonheid te combineren. Voor de vormgeving van zijn constructies kiest hij voor volume en/of lijnvoering en de positionering van zijn werk is bijzonder sterk. Het laat ons niet onberoerd. We bekijken iets vanuit een ander perspectief. Zijn werk biedt ruimte om verder te denken. Welke onzichtbare processen spelen zich af? Tirtiaux werkt vaak in opdracht voor de publieke ruimte of een instituut.  Waarom nodigen mensen mij uit en welke uitdaging biedt deze plek mij, vraagt hij zich in eerste instantie af. Zijn ingrepen vertellen iets over de ruimte en de context waar ze te zien zijn. Tirtiaux heeft oog voor de locatie, het sociale en culturele weefsel. Hij schept een opening om in dialoog te gaan over de problematiek die een plek typeert. Het proces om het kunstwerk te realiseren vormt een belangrijk onderdeel van zijn werk.

Het creëren van fysieke en mentale verbindingen vinden we ook terug in de gedaante en de locatie van zijn kunstwerken. Tirtiaux is opgeleid als ingenieur-architect en als beeldend kunstenaar. Zijn werk balanceert op de grenzen van disciplines. Architectuur en kunst of constructies en sculpturen gaan hand in hand. Met zijn werk zoekt hij ook de relatie op tussen kunst en maatschappij. Zijn ingrepen bevinden zich meestal in de publieke ruimte of binnen en buiten een tentoonstellingsruimte. In 2019 maakt hij de schaduw van de IJzertoren in en rond het Kunstencentrum Ten Bogaerde in Koksijde, op 10 km van de werkelijke toren. De schaduw verbindt twee permanente sculpturen van George Grard in de tuin en loopt ook door het kunstencentrum. De ene sculptuur van Grard verbeeldt een vrouw die ineengedoken zit, de ander titelt ‘Vrouw die naar de zon kijkt’. Met de zon symboliseert Tirtiaux het nationalisme. Het is aantrekkelijk, maar het verblindt en verbrandt je ogen.

Wanneer Tirtiaux een interventie in een gebouw doet, brengt hij graag de buitenwereld naar binnen. Zo werkte hij al meerdere malen met spiegels. Zijn projectvoorstel voor de site Recy-K van Bruxelles-Propreté is ‘Ciel de Bruxelles (recyclé)’. In 2021 wil hij met panelen en spiegels een periscopisch effect creëren, waardoor hij in een donkere doorgang licht binnenbrengt en de lucht zal te zien zijn.  Op de plek waar je de site betreedt, zou dan op het plafond van de doorgang een perfecte cirkel van licht te zien zijn. Tirtiaux kiest voor minder evidente ruimtes of integreert storende elementen in zijn werk. Hij tracht met zijn ingrepen de perceptie op en de beleving van een plaats te veranderen.

De kijk op een locatie veranderen, vertaalt Tirtieux ook door kunstwerken in de hoogte te plaatsen. Voor Luik Art Public in 2020 deed Tirtiaux een tijdelijke ingreep op het dak van een parkeergarage. ‘Plus près de Toi’ is een trapje over een muur dat leidt naar een hangbrug. Al glijdend naar beneden bereik je het eindpunt, wat een uitzicht biedt over de omgeving. Een eerste hangbrug bouwde Tirtiaux in Sint-Niklaas voor Coup de Ville in 2013 met als thema ‘Attracted by another Level’. De houten constructie op acht meter hoogte hangt aan een schoolgebouw en reikt net niet tot aan het gebouw aan de overkant van de straat. Deze brug is een metafoor voor onderweg zijn. Dat begint breed met veel verwachtingen, versmalt naar het einde toe omdat moeilijkheden opduiken en compromissen moeten gesloten worden om een doel te bereiken. In 2020 wordt zijn droom om een permanente brug te bouwen werkelijkheid. Deze voetgangersbrug verbindt de site Transfo en het Kanaal Bossuit-Kortrijk. Deze industriële site heeft sinds 2004 een socioculturele invulling maar was moeilijk bereikbaar. De brug zelf bestaat uit een doorlaatbare houten structuur die aan betonnen balk hangt. De titel ‘Top Down Bottom Up’ verwijst naar de betonnen drager bovenaan en de wilde platen die vanuit de put door de houten constructie kunnen groeien. 

Verder is Tirtiaux een begenadigd tekenaar. Al op jonge leeftijd begon hij stripverhalen te tekenen. Ze zijn vaak autobiografisch en hij gebruikt een waaier aan stijlen en alludeert soms op bestaande strips. De voorbije jaren tekent hij minder narratieve beeldverhalen. Ze documenteren architecturale plannen of het complexe proces van idee tot uitvoering. Het krachtige medium van tekst en beeld biedt hem de kans om in dialoog te gaan met de toeschouwer. Zijn tekeningen hebben vaak een humoristische en zelfrelativerende toon, wat een andere lezing en toegang tot zijn werk biedt. Tirtiaux heeft een consistent oeuvre, maar omwille van zijn veelzijdigheid vraagt hij een inspanning van de toeschouwer om alle aspecten van zijn werk met elkaar te associëren. Verbindingen creëren, vormt een rode draad doorheen zijn oeuvre. Tirtiaux is een bruggenbouwer. Hij bevraagt de concepten grenzen en opdelingen en zoekt met zijn werk naar ruimte om erover in dialoog te gaan. Zijn projectvoorstellen beogen het onmogelijke en overstijgen beperkingen. Wie de uitdaging aangaat, begeeft zich uit zijn comfortzone en zo zet Tirtiaux iets in beweging. Ook toeschouwers biedt hij een andere zienswijze op een ruimte of een plek. Blijven we bij ons standpunt of zijn we bereid een nieuw perspectief aan te nemen?