OKV Mededelingen 1995.4

De ene koffer steekt vol "kleurenkriebels", in de andere koffer verbergt zich "Sleuteltje", de mascotte van het musea. Beide koffers staan vertrekkensklaar te wachten in de gangen van het Provinciehuis Oost-Vlaanderen. 

De Fluxusbeweging wordt wel de radicaalste en meest experimentele kunstrichting van de jaren '60 genoemd. Fluxus ontstond begin jaren '60 in de Verenigde Staten en Duitsland en bracht kunstenaars, performers, componisten, schrijvers en cineasten samen. 

Negen zalen van het Jubelparkmuseum, waaronder de "Sakkara­-zaal" en de "Schat­kamer", openden recent opnieuw de deuren. U kan er op ontdekkingstocht door het oude Egypte, kleine maar erg dure steentjes bewonderen en een, zij het in gedachten, tochtje maken in een sjees, jan plezier of berline. 

In de Sakkara-zaal worden de afgietsels van de afdeling Egypte ter aanvulling van het schaal­model van de Sakkara-site gepresenteerd. De "Schatkamer" wordt ingewijd met de tijdelijke expositie ''Tot edelsteen verheven". Tweehonderd kunstvoorwerpen met sierstenen illustreren het gebruik van edelstenen door de mens. 

In afwachting van de definitieve opstelling krijgen de koetsen, paardetuig en accessoires een plaats in zes zalen. Hier vinden we een Hollandse "sjees" uit de 17 de eeuw, een "jan-plezier" uit de 18de eeuw, de "berline" van de graven van Aremberg, de doopkoets van de zoon van Napoleon III, de "dormeuse" van Leopold I en acht koetsen afkomstig van het Koninklijk Paleis. 

De zaal Europees keramiek biedt een overzicht van de Europese keramiek van de middeleeuwen tot het einde van de l 9de eeuw. Brussels faïence, porselein, steengoed, geglazuurd aardewerk en kacheltegels zijn tentoon­gesteld. Naast de expositie "Tot edelsteen verheven" lopen nog twee andere exposities: "Fluwelen Rijkdom" en "Netsuke. Japan in een notedop". Ook deze tentoon­stellingen putten uit de zeer rijke en gevarieerde verzamelingen van het Jubelparkmuseum. 

De expositie "40 Jaar laureaten Beeldende Kunst" van de Provincie West-Vlaanderen kadert in de viering van 40 jaar Provinciale Dienst voor Cultuur. Het wordt de eerste tentoonstelling in het nieuwe Cultureel Centrum de Brouckere te Torhout. 

Sedert 1927 schrijft de Provincie West-Vlaanderen wedstrijden uit voor beeldende kunst. Doel is het opsporen van West­-vlaamse talenten, ze bekronen, stimuleren en promoten. In de periode 1955-1995 waren er 29 laureaten in de disciplines schilderkunst en beeldhouw­kunst. 25 laureaten nemen deel aan deze overzichtstentoon­stelling, onder hen vinden we o.m.: Roger Bonduel (bekroond in 1958 en 1960), Cyr Frimout (bekroond in 1972), Geert Opsomer en Dirk Zoete (bekroond in 1992). 

Van elke laureaat zijn twee kunstwerken in de tentoon­stelling opgenomen: een ouder werk in de sfeer en uit de periode van de bekroning, en een zo recent mogelijk werk. De expositie is daardoor een boeiende en afwisselende illustratie van welke beeldende expressies van West-vlaamse artiesten in de jongste 40 jaar als vernieuwend werden aanzien en dus bekroond. 

Uiteraard kan men een meer of minder uitgesproken evolutie opmerken bij al deze kunstenaars. Nagenoeg alle laureaten kunnen een uitgebreid palmares aan prijzen en tentoonstellingen in binnen- en buitenland voorleggen. 

In Leuven wordt na vele jaren het Spoelberchmuseum opnieuw geopend. Voor het eerst sinds lang worden de mooiste stukken uit het familiepatrimonium en de kunstcollectie van de familie de Spoelberch opnieuw tentoongesteld. Eigenlijk gaat het om de werdergeboorte van een klein museum, waarvan de collectie een bewogen geschiedenis achter de rug heeft. 

Het museum toont een selectie uit de kunstvoorwerpen die aan de Katholieke Universiteit gelegateerd werden door burggraaf Charles Victor de Spoelberch. Charles Victor was de laatste mannelijke erfgenaam van de tak van de familie die op het kasteel in Lovenjoel woonde. Overeenkomstig zijn wil kwamen na zijn overlijden in 1907 het landgoed Lovenjoel, de voorvaderlijke portrettengalerij, het familiezilver en de verzamelde kunstvoorwerpen aan de Katholieke Universiteit Leuven toe. Op het oude familiedomein werden in de jaren twintig de paviljoenen van het psychiatrisch ziekenhuis Salve Mater gebouwd. Nabij een recenter kasteeltje, in een kleiner park aan de andere kant van de kerk van Lovenjoel, werd in 1938 het medisch-pedagogisch instituut Ave Regina opgericht. 

De Spoelberchs doken voor het eerst op in onze gewesten in de 14de eeuw, als krijgsman of als jurist in dienst van de landsheer. Mettertijd veroverden zij een vaste stek bij de hogere burgerij van Leuven en Brussel. Ferdinand van Spoelberch ( 1596-1675) kocht de heerlijkheid Lovenjoel bij Leuven aan. In de 18de eeuw kreeg het kasteel zijn huidige vorm, maar meestal verbleef de familie in Leuven waar ze als meier, burgemeester of schepen betrokken waren bij het bestuur van de stad. In 1816 verleende koning Willem I aan vier leden van de familie de titel van burggraaf. Vanaf dan verlegden de burggraven hun aandacht meer naar Brussel en naar industriële en financiële activiteiten. 

Al snel na de schenking van Charles Victor richtte de Universiteit in het Heiliggeest­college in de Naamsestraat een museum in. Aan het einde van de jaren twintig verhuisde het hele museum naar de nieuwe Universiteitsbibliotheek.  Toen de bibliotheek in 1940 werd beschoten en bijna volledig werd vernield, bleef de Spoelberchcollectie gespaard. Wel waren veel schilderijen en antieke meubels door de rook en de hitte zwaar beschadigd. De meeste meubels werden voorlopig weggeborgen. Wat nog toonbaar was bleef opgesteld, maar verhuisde in het begin van de jaren zeventig door plaatsgebrek naar allerlei opslagruimtes. Pas recent werd besloten de collectie voor het publiek toegankelijk te maken in het Heiliggeestcollege, het gebouw waar ze vlak na de schenking terecht gekomen was. 

De leden van een andere tak van de familie, afstammend van Charles Chrétien de Spoelberch (†1772), hebben zich onder impuls van professor Jan Roegies de lamentabele toestand van de collectie aangetrokken. Er werd een restauratieproject opgestart onder begeleiding van de Dienst Kunstpatrimonium van de K.U. Leuven. De meeste schilderijen zijn intussen in hun vroegere luister hersteld en bieden een onbelemmerd zicht op de voorvaderen van het geslacht Spoelberch. Door de restauratie werden de kleuren op spectaculaire wijze aan het licht gebracht. Ook bij de nu gerestaureerde meubels komen vormgeving, materiaal, textuur en kleur opnieuw tot hun recht.

Verder bevat de Spoelberchcollectie naast mooie stukken zilver, een rijke verzameling oosters en Europees porselein. 

De term "rococo" ontstond omstreeks 1730 in Parijs.  In een atelier waar versieringen ontworpen werden voor meubels en kandelaars was men al een tijdje zoekende naar een gepaste naam voor de speelse ornamentiek. Tijdens het gejongleer met "rocaille", van de versiering in de vorm van rotsjes, en "coquille", van het schelpornament, ontstonden wellicht woorden als "roca, rocoqui, rococa, ... rococo". 

"Rococo !", riep plots één der kunstenaars uit, "dat is de term die perfect past bij die gekke ornamenten !".  En zo werd "rococo" de vakterm van kunste­naars onderling. Maar toen de heren kunstcritici het nieuwe woord ter ore kwam, dachten dezen er totaal anders over. Niet alleen vonden ze de term belachelijk klinken, maar ook was de stijl in hun ogen bespottelijk. Niettemin duidt "rococo" op de kunst, in het bijzonder de decoratieve kunst, in Europa van 1730 tot 1770. Het was in de eerste plaats in het Frankrijk van Lodewijk XV, waar we de meest karakteri­stieke elementen van het rococo verenigd vinden. 

Historische kostuums uit de tijd van Louis XV en Mme de Pompadour, van J.J. Rousseau en Voltaire, van Marivaux en Goldoni en schilders als Fragonard, Watteau en Boucher, naast de jonge Mozart, Telemann en niet te vergeten Cassanova!  Authentieke stukken uit onze musea worden geconfronteerd met de nieuwe ontwerpen ontsproten uit de creatieve geest van hedendaagse modeontwer­pers uit binnen- en buitenland. De tentoonstelling "Rococo" in het Cultureel Centrum De Werf is een boeiende ontdekkings­tocht doorheen de 18de eeuw, gezien door de ogen van nu. Smaken van toen zien we vertaald naar de mogelijkheden van de 20ste eeuw, modetrends aangegeven door het Franse hof kunnen nu de 20ste-eeuwse normen bepalen. 

Frans Boenders gaf een uiteenzetting over Hubert Minnebo en de kunstenaar zelf leidde rond in zijn ateliers. 

De hoofdprijs was een bronssculptuur van Hubert Minnebo. Ook de prijzen voor de steun-abonnees werden uitgereikt; de winnaars mochten een cheque in ontvangst nemen voor een meerdaags verblijf in een Duits luxe-hotel.