Stad in oorlog - Antwerpen 1940-1945

Lees het artikel in OKV  Stad in oorlog, 1940-1945

Op 7 september 2023 opent in het MAS een nieuwe expo over Antwerpen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Antwerpen werd bijzonder zwaar getroffen door de oorlog. Door de naziterreur, de Jodenvervolging en het militaire geweld kwamen 25.000 stadsbewoners om. Deze belangrijke geschiedenis wil het MAS onder de aandacht brengen met een nieuwe expo. 

De nieuwe expo toont de impact van de Tweede Wereldoorlog op de Antwerpenaren van 1940 tot 1945. Vanaf 18 mei 1940 hing aan de Antwerpse kathedraal de Duitse nazivlag. De nazidictatuur verdeelde de stadsbewoners en leidde tot de massale vervolging van Joden en andersdenkenden. Met de haven als strategisch militair doelwit was er permanent een militaire dreiging. Het bommengeweld maakte vele slachtoffers. De stad brak onder oorlog en vervolging.   

Hoe kon dit gebeuren? Wat betekende het om te leven in de Antwerpse nazi-samenleving? Wat gebeurt er als basiswaarden zoals vrijheid en gelijkheid wegvallen? Wie wordt daar vooral het slachtoffer van en wie helemaal niet? Welke rol speelt de lokale overheid en politie? Welke keuzes maken stadsbewoners zelf: vluchten of blijven, meewerken met de bezetter, afwachten en gehoorzamen of zich verzetten? En wat zou jij doen? 

De tentoonstelling brengt de samenleving van toen tot leven met symbolische plaatsen zoals een cinema, een school, een huis, de kathedraal en het stadhuis. Daar maken persoonlijke verhalen en voorwerpen van Antwerpenaren het oorlogsdrama tastbaar. Verhalen van verdeeldheid, machteloosheid, verraad, geweld, maar ook van moed, verzet en hulp. Verhalen om nooit te vergeten. 

Sporen tot vandaag 

Op 8 mei 1945 eindigde de Tweede Wereldoorlog, maar het conflict laat zelfs nu nog sporen na, ook bij de kinderen en kleinkinderen van de mensen die toen in Antwerpen leefden. In 2020-2021 organiseerde het MAS een oproep om persoonlijk erfgoed over Antwerpen tijdens de Tweede Wereldoorlog te delen. Meer dan 300 personen kwamen over hun familie, buren of kennissen vertellen. Sommigen schonken objecten of gaven ze in bruikleen. Een deel van deze getuigenissen zijn de basis voor de bijzondere persoonlijke verhalen in de expo.