Peter Knapp - Mon temps

‘Wat me motiveert, is ideeën omzetten in beelden. Ik probeer mijn gedachten te visualiseren, mijn fantasieën en verhalen in beelden uit te drukken. Ik neem geen foto’s, ik maak ze.’ Peter Knapp

Toen Hélène Lazareff, de oprichtster van Elle, in 1959 aan Peter Knapp (°1931, Zwitserland) vroeg om de redactionele lijn van het magazine te creëren, nam ze Harper’s Bazaar als tegenvoorbeeld, hoewel ze tijdens de oorlog had gewerkt bij Alexey Brodovitch, die instond voor de artistieke directie. Voorbij waren de dagen van ijzige chic en bevroren modellen onder de studiolampen of op de marmeren trappen van een haute-couturehuis. In Elle triomfeerde de ontspannen prêt-à-porter, die de vormen en de vrouwen bevrijdde. Tijd voor verandering dus sinds ze stemrecht hadden gekregen en Lazareff voorvoelde dat ze moest meegaan met die omwenteling. Op de pagina’s van het magazine met de toepasselijke naam werd plaatsgemaakt voor Simone de Beauvoir, Marguerite Duras en Françoise Sagan. De emancipatie van de vrouw verliep ook via de kledij en Elle was het aan zichzelf verplicht om er een van de uithangborden van te zijn.

Peter Knapp lanceerde het tijdschrift in een visuele dynamiek die de conventionele patronen van de paginalay-out op hun kop zette, waarbij hij gebruikmaakte van zijn opleiding als grafisch ontwerper en typograaf en van zijn ervaring met schilderen. Hij verveelvoudigde de diagonalen – zijn handtekening, samen met de dubbele pagina –, de close-ups, de opnamen in kikvorsperspectief en de geometrische verwijzingen geïnspireerd op de creaties van Courrèges en Ungaro.

Zijn modellen zweven met behulp van touwen of glijden gewichtloos over lichtgevende tafels. Deze zoektocht naar beweging bracht hem ertoe om ze op 16 mm te filmen en vervolgens enkele beelden te isoleren. De combinatie van praktijken die hij toepaste was nog nooit eerder gezien.

Knapp bracht zijn grafische concepten vervolgens over naar Dim Dam Dom, de mythische ORTF-uitzending van Daisy de Galard, ook een medewerkster van Elle, die het gefilmde equivalent van het tijdschrift was. Samen met Jean-Christophe Averty was hij een van de mensen die voor een revolutie zorgden in de beeldregie van de televisie-uitzendingen in het midden van de jaren zestig.

Modefotografie werd lang als een minder belangrijk genre gezien, iets was de fotograaf louter om het geld deed. Maar toch hielden ook grote makers zich ermee bezig, van Man Ray tot Jeanloup Sieff via Maurice Tabard, Richard Avedon en Erwin Blumenfeld, om er maar enkele te noemen.

Via de tijdschriften die er het medium van waren hielp de modefotografie mee om de blik van de tijdgenoten te vormen en om ze vertrouwd te maken met de fotografische taal. Vandaag wordt modefotografie tentoongesteld en verzameld, ze is aanwezig in musea en vaak het thema van grote exposities, waar ze zowel een tijdperk als een artistiek facet weerspiegelt.

De foto’s van Peter Knapp zijn onlosmakelijk verbonden met hun lay-out die ze niet enkel weerspiegelen, maar die ze ook hebben vormgegeven, waardoor ze de weg openden naar nieuwe grafische expressies. In dat opzicht was en is Peter Knapp meer dan ooit van ‘zijn tijd’.

Fragment uit een tekst van Xavier Canonne, verschenen in Photographie Ouverte nr.191