In de tweede helft van de negentiende eeuw trof men de avant-garde niet aan in de schaduw van kunstgalerijen en villa’s van verzamelaars. Men moest ze ver gaan zoeken, in allerlei eerder onbekende uithoeken van het land, ver van de salons en het cliënteel. Op de Kalmthoutse heide bijvoorbeeld.
De titel "Fotografie uit de pionierstijd" klinkt wellicht enigszins vaag, maar dekt dan toch wel de volledige lading van deze aflevering. Onderwerp is de fotografie van ruim honderd jaar geleden, de zogenaamde "documentaire fotografie", dit tegenover de "kunstfotografie" waarvan pas omstreeks 1900 sprake kan zijn.
Lang voor het ontstaan van de fotografie hadden kunstenaars in de 'Camera obscura' een mechanisch hulpmiddel gevonden bij het weergeven van de werkelijkheid. Wat is een 'Camera obscura' eigenlijk? Een gesloten, donkere ruimte, meestal een kastje, waarin de lichtstralen langs een kleine opening naar binnen dringen...
'Steengroeve te Fontainebleau' is het werk van één der voornaamste Franse landschapschilders uit de 19de eeuw. Rond 1820 dringt de Romantiek door met vertegenwoordigers als Géricault en Delacroix.
Op gevaar af met de deur in huis te vallen, wens ik onmiddellijk te verklaren dat m.i. 'Het ljzertijdperk' behoort tot de allergaafste en allercompleetste meesterwerken van Paul Delvaux. Dit is, in zijn eenvoud en in zijn monumentaliteit een bijzonder schilderstuk, een lyrisch poëma, verrassend, klassiek en toch volkomen van onze tijd.
